چگونه در رابطه از رفتارهای منفی و تخریبی پرهیز کنیم؟
داشتن یک رابطه سالم و پایدار نیازمند تلاش و آگاهی از رفتارهایی است که میتوانند به آن آسیب بزنند. رفتارهای منفی و تخریبی میتوانند به تدریج اعتماد، صمیمیت و احترام متقابل را از بین ببرند و منجر به فروپاشی رابطه شوند. در این مقاله، به 21 نکته کلیدی برای دوری از این رفتارها میپردازیم تا بتوانید رابطهای سالمتر و شادتر داشته باشید.
- ✅
1. ارتباط مؤثر برقرار کنید:
به جای متهم کردن، با “من” شروع کنید و احساسات و نیازهای خود را به وضوح بیان کنید. - ✅
2. همدلی داشته باشید:
سعی کنید خود را جای طرف مقابل بگذارید و دیدگاه او را درک کنید.

- ✅
3. فعالانه گوش دهید:
به حرفهای طرف مقابل توجه کامل داشته باشید، سوال بپرسید و خلاصهای از صحبتهای او را تکرار کنید تا مطمئن شوید درست متوجه شدهاید. - ✅
4. از قضاوت کردن بپرهیزید:
سعی کنید بدون پیشداوری به حرفهای طرف مقابل گوش دهید و او را بپذیرید. - ✅
5. انتقاد سازنده داشته باشید:
انتقاد باید با هدف بهبود رابطه باشد، نه تخریب. از لحن مناسب استفاده کنید و بر رفتار خاص تمرکز کنید، نه شخصیت فرد. - ✅
6. از توهین و تحقیر خودداری کنید:
هیچگاه به طرف مقابل توهین نکنید و او را تحقیر نکنید. این کار باعث از بین رفتن احترام متقابل میشود. - ✅
7. از تهدید و باجگیری عاطفی دوری کنید:
تهدید کردن و باجگیری عاطفی نشاندهنده عدم اعتماد و احترام است و رابطه را مسموم میکند. - ✅
8. گذشت داشته باشید:
همه اشتباه میکنند. سعی کنید اشتباهات کوچک را ببخشید و به رابطه فرصت دهید. - ✅
9. عذرخواهی کنید:
اگر اشتباه کردید، مسئولیت آن را بپذیرید و صمیمانه عذرخواهی کنید. - ✅
10. قدردانی کنید:
از کارهای مثبتی که طرف مقابل برای شما انجام میدهد، قدردانی کنید و قدر او را بدانید.
- ✅
12. حریم خصوصی یکدیگر را حفظ کنید:
به حریم شخصی طرف مقابل احترام بگذارید و از دخالت در مسائل خصوصی او بدون اجازه خودداری کنید. - ✅
13. در مورد مسائل مالی شفاف باشید:
در مورد مسائل مالی با هم صادق باشید و با هم برای مدیریت آن برنامهریزی کنید. - ✅
15. از حسادت دوری کنید:
حسادت میتواند رابطه را تخریب کند. به جای حسادت، سعی کنید اعتماد به نفس خود را افزایش دهید و به رابطه خود ایمان داشته باشید. - ✅
16. صادق باشید:
صداقت پایه و اساس یک رابطه سالم است. همیشه با طرف مقابل صادق باشید، حتی اگر سخت باشد. - ✅
18. نیازهای یکدیگر را بشناسید:
سعی کنید نیازهای عاطفی، فیزیکی و روحی طرف مقابل را بشناسید و به آنها پاسخ دهید. - ✅
19. از مقایسه رابطه خود با دیگران خودداری کنید:
هر رابطهای منحصر به فرد است. رابطه خود را با دیگران مقایسه نکنید و بر نقاط قوت آن تمرکز کنید. - ✅
20. به دنبال کمک حرفهای باشید:
اگر احساس میکنید به تنهایی نمیتوانید مشکلات رابطه خود را حل کنید، از یک مشاور یا روانشناس کمک بگیرید.
با به کارگیری این نکات، میتوانید رفتارهای منفی و تخریبی را در رابطه خود کاهش دهید و رابطهای سالمتر، شادتر و پایدارتر داشته باشید.
چطور در رابطه از رفتارهای منفی و تخریبی پرهیز کنیم؟ 21 نکته
1. شناخت الگوهای رفتاری خود
اولین قدم برای تغییر، شناخت است.رفتارهای منفی خود را در رابطه شناسایی کنید.چه چیزهایی را مرتباً تکرار میکنید؟چه موقعیتهایی باعث بروز این رفتارها میشوند؟با آگاهی از این الگوها، میتوانید برای تغییر آنها برنامهریزی کنید.مثلا آیا وقتی خسته هستید زودتر عصبانی میشوید؟آیا وقتی احساس ناامنی میکنید، انتقادگر میشوید؟با شناخت این الگوها، میتوانید قبل از بروز آنها، اقدامات پیشگیرانه انجام دهید.از خودتان سوالاتی بپرسید: چه چیزهایی باعث ناراحتی شما در رابطه میشود؟چگونه به این ناراحتیها واکنش نشان میدهید؟آیا واکنشهای شما سازنده است یا مخرب؟
سعی کنید محرکهای رفتارهای منفی خود را پیدا کنید.
این محرکها میتوانند شامل موقعیتهای خاص، افراد خاص، یا حتی افکار خاص باشند.از یک دوست یا مشاور مورد اعتماد کمک بگیرید تا دیدگاههای جدیدی در مورد رفتارهای خود به دست آورید.نوشتن یک دفتر خاطرات میتواند به شما در شناسایی الگوهای رفتاری خود کمک کند.هر روز اتفاقات مهم رابطه خود را بنویسید و به احساسات و واکنشهای خود توجه کنید.
2. تمرکز بر ارتباط موثر
ارتباط موثر، سنگ بنای یک رابطه سالم است.یاد بگیرید چگونه احساسات و نیازهای خود را به طور واضح و محترمانه بیان کنید.به جای سرزنش کردن یا انتقاد کردن، از جملات “من” استفاده کنید تا احساسات خود را بیان کنید.مثلا به جای اینکه بگویید “تو همیشه دیر میکنی”، بگویید “من وقتی دیر میرسی احساس نگرانی میکنم”.به صحبتهای طرف مقابل فعالانه گوش دهید.سعی کنید منظور او را درک کنید و به احساسات او همدلی نشان دهید.
از قطع کردن صحبت طرف مقابل خودداری کنید و به او فرصت دهید تا حرف خود را کامل کند.
در طول مکالمه، تماس چشمی خود را حفظ کنید و از زبان بدن مناسب استفاده کنید.
از بحث کردن در مورد مسائل مهم زمانی که خسته یا عصبانی هستید خودداری کنید.صبر کنید تا هر دو آرام شوید و سپس با آرامش و احترام به بحث بپردازید.
3. همدلی و درک متقابل
تلاش کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و دنیا را از دید او ببینید. درک دیدگاههای مختلف، کلید حل بسیاری از اختلافات است. به احساسات طرف مقابل توجه کنید و سعی کنید بفهمید چرا او احساس خاصی دارد. حتی اگر با دیدگاه طرف مقابل موافق نیستید، تلاش کنید به او نشان دهید که او را درک میکنید. سوال بپرسید تا دیدگاه طرف مقابل را بهتر درک کنید. مثلا بپرسید “میتوانی بیشتر توضیح دهی؟” یا “منظورت از این حرف چیست؟” تمرین کنید که در مورد مسائل مختلف با دیدگاههای مختلف فکر کنید. خواندن کتاب و تماشای فیلمهایی که دیدگاههای مختلف را به تصویر میکشند، میتواند به شما در تقویت همدلی کمک کند.
4. مدیریت خشم و عصبانیت
خشم یک احساس طبیعی است، اما نحوه ابراز آن میتواند مخرب باشد. یاد بگیرید چگونه خشم خود را به طور سالم مدیریت کنید. زمانی که احساس عصبانیت میکنید، از موقعیت دور شوید و سعی کنید آرام شوید. میتوانید نفس عمیق بکشید، مدیتیشن کنید، یا به موسیقی گوش دهید. قبل از اینکه چیزی بگویید یا انجام دهید، فکر کنید. گفتن یا انجام دادن کاری که بعداً از آن پشیمان شوید، آسان است. به جای سرزنش کردن طرف مقابل، احساسات خود را به طور واضح و محترمانه بیان کنید. ورزش کردن میتواند به شما در کاهش استرس و عصبانیت کمک کند. اگر در مدیریت خشم خود مشکل دارید، از یک متخصص کمک بگیرید. یاد بگیرید که محرکهای خشم خود را شناسایی کنید و از آنها دوری کنید.
5. بخشش و رها کردن کینه
کینه داشتن به گذشته، رابطه شما را مسموم میکند. یاد بگیرید که اشتباهات طرف مقابل را ببخشید و گذشته را رها کنید. بخشش به معنای فراموش کردن نیست، بلکه به معنای رها کردن خشم و کینه است. بخشش به نفع شماست، نه طرف مقابل. کینه داشتن فقط شما را آزار میدهد. برای بخشیدن، باید ابتدا احساسات خود را پردازش کنید. اجازه دهید خودتان غمگین، عصبانی، یا ناامید باشید. سعی کنید دیدگاه طرف مقابل را درک کنید. شاید او دلیلی برای انجام کاری که انجام داده داشته باشد. به خودتان یادآوری کنید که هیچ کس کامل نیست و همه اشتباه میکنند. اگر بخشیدن برایتان دشوار است، از یک متخصص کمک بگیرید.
6. پذیرش مسئولیت اشتباهات
هیچ کس کامل نیست و همه اشتباه میکنند. مهم این است که اشتباهات خود را بپذیرید و برای جبران آنها تلاش کنید. به جای بهانه آوردن یا سرزنش کردن دیگران، مسئولیت رفتارهای خود را بر عهده بگیرید. از طرف مقابل عذرخواهی کنید و به او نشان دهید که متاسف هستید. برای جبران اشتباه خود، اقدام کنید. مثلا اگر به کسی دروغ گفتهاید، حقیقت را بگویید. از اشتباهات خود درس بگیرید و سعی کنید آنها را تکرار نکنید. از اینکه اشتباه کردهاید خجالت نکشید. همه اشتباه میکنند. مهم این است که از اشتباهات خود یاد بگیرید.
7. احترام متقابل
احترام متقابل، بنیان یک رابطه سالم است. به نظرات، احساسات و مرزهای طرف مقابل احترام بگذارید. از تحقیر کردن، توهین کردن، یا مسخره کردن طرف مقابل خودداری کنید. به حریم خصوصی طرف مقابل احترام بگذارید و بدون اجازه به وسایل شخصی او دست نزنید. در مورد طرف مقابل پشت سر او بدگویی نکنید. به تفاوتهای همدیگر احترام بگذارید و سعی نکنید طرف مقابل را تغییر دهید. با احترام با یکدیگر صحبت کنید، حتی زمانی که عصبانی هستید.
8. اجتناب از کنترلگری
سعی نکنید طرف مقابل را کنترل کنید یا او را مجبور به انجام کاری کنید که نمیخواهد. هر فردی حق دارد خودش تصمیم بگیرد. به جای کنترل کردن، سعی کنید با طرف مقابل به توافق برسید. به طرف مقابل اجازه دهید خودش باشد و سعی نکنید او را به فرد دیگری تبدیل کنید. از اینکه طرف مقابل را چک کنید یا او را محدود کنید خودداری کنید. به طرف مقابل آزادی عمل دهید و به او اعتماد کنید.
9. دوری از رفتارهای پرخاشگرانه
رفتارهای پرخاشگرانه، چه کلامی و چه فیزیکی، برای رابطه بسیار مخرب هستند. از هرگونه رفتار پرخاشگرانه خودداری کنید. به جای فریاد زدن یا توهین کردن، احساسات خود را به طور آرام و محترمانه بیان کنید. از تهدید کردن، ترساندن، یا تحقیر کردن طرف مقابل خودداری کنید. هیچ وقت از خشونت فیزیکی استفاده نکنید. اگر احساس میکنید نمیتوانید خشم خود را کنترل کنید، از موقعیت دور شوید و از یک متخصص کمک بگیرید. از رفتارهای منفعل-پرخاشگرانه مانند سکوت کردن یا طعنه زدن نیز خودداری کنید. اگر طرف مقابل رفتار پرخاشگرانه دارد، قاطعانه با او برخورد کنید و به او اجازه ندهید این رفتار را تکرار کند.
10. ایجاد فضای امن و صمیمی
رابطه باید فضایی امن و صمیمی باشد که هر دو طرف احساس راحتی و پذیرش کنند. به طرف مقابل نشان دهید که او را دوست دارید و از او حمایت میکنید. به صحبتهای طرف مقابل گوش دهید و به احساسات او همدلی نشان دهید. از انتقاد کردن و سرزنش کردن طرف مقابل خودداری کنید. به طرف مقابل اعتماد کنید و به او اجازه دهید آسیبپذیر باشد. با یکدیگر وقت بگذرانید و فعالیتهایی را انجام دهید که از آنها لذت میبرید.
11. حفظ استقلال فردی
در عین حال که در یک رابطه هستید، باید استقلال فردی خود را حفظ کنید. هر فردی نیاز دارد که زمان و فضایی برای خودش داشته باشد. به علایق و سرگرمیهای خود ادامه دهید و از فعالیتهایی که از آنها لذت میبرید دست نکشید. با دوستان و خانواده خود در ارتباط باشید. به طرف مقابل نیز اجازه دهید استقلال خود را حفظ کند. از اینکه تمام وقت خود را با طرف مقابل بگذرانید خودداری کنید.
12. دوری از قهر و سکوت طولانیمدت
قهر و سکوت طولانیمدت، باعث ایجاد فاصله و سوءتفاهم در رابطه میشود. سعی کنید مشکلات خود را با گفتگو حل کنید. به جای قهر کردن، با طرف مقابل صحبت کنید و احساسات خود را بیان کنید. اگر نیاز به زمان دارید تا آرام شوید، به طرف مقابل بگویید و سپس با او صحبت کنید. اگر طرف مقابل قهر کرده است، سعی کنید با او ارتباط برقرار کنید و او را به گفتگو دعوت کنید. سعی کنید مشکلات خود را در اسرع وقت حل کنید و اجازه ندهید که قهر و سکوت طولانیمدت، رابطه شما را مسموم کند.
13. پرهیز از مقایسه رابطه با دیگران
مقایسه رابطه خود با روابط دیگران، باعث ایجاد احساس نارضایتی و ناامیدی میشود. هر رابطهای منحصر به فرد است و شرایط خاص خود را دارد. به جای مقایسه کردن، بر روی نقاط قوت و مثبت رابطه خود تمرکز کنید. به جای تمرکز بر آنچه ندارید، قدر آنچه دارید را بدانید. به جای تقلید از دیگران، رابطه خود را با توجه به نیازها و خواستههای خودتان بسازید.
14. توجه به نیازهای جنسی یکدیگر
رابطه جنسی، بخش مهمی از یک رابطه عاطفی است. توجه به نیازهای جنسی یکدیگر، باعث تقویت صمیمیت و رضایت در رابطه میشود. با یکدیگر در مورد نیازها و خواستههای جنسی خود صحبت کنید. سعی کنید نیازهای جنسی یکدیگر را برآورده کنید. اگر در رابطه جنسی مشکل دارید، از یک متخصص کمک بگیرید. سعی کنید با لمس کردن یکدیگر، صمیمیت خود را تقویت کنید.
15. قدردانی و تشکر از یکدیگر
ابراز قدردانی و تشکر، باعث ایجاد احساس ارزشمندی و محبت در رابطه میشود. از کارهای کوچک و بزرگ طرف مقابل قدردانی کنید. به طرف مقابل بگویید که چقدر او را دوست دارید و از او سپاسگزار هستید. از کلمات مثبت و تشویقآمیز استفاده کنید.
از اینکه طرف مقابل را تحسین کنید خجالت نکشید. قدردانی، یک چرخه مثبت ایجاد میکند. هرچه بیشتر قدردانی کنید، بیشتر قدردانی خواهید شد.
16. حفظ حریم خصوصی رابطه
جزئیات رابطه خود را با دیگران به اشتراک نگذارید. حفظ حریم خصوصی رابطه، باعث ایجاد اعتماد و صمیمیت بیشتر میشود. مشکلات رابطه خود را با دوستان و خانواده در میان نگذارید. به جای شکایت کردن از طرف مقابل، با او صحبت کنید و سعی کنید مشکلات خود را حل کنید. به طرف مقابل اطمینان دهید که میتوانید به او اعتماد کنید.
17. داشتن اهداف مشترک
داشتن اهداف مشترک، باعث ایجاد حس همبستگی و همدلی در رابطه میشود. در مورد اهداف خود با یکدیگر صحبت کنید و برای رسیدن به آنها با هم تلاش کنید. اهداف مشترک، میتواند شامل خرید خانه، سفر کردن، یا بچه دار شدن باشد. برای رسیدن به اهداف مشترک، برنامهریزی کنید و قدم به قدم پیش بروید. اهداف مشترک، به رابطه شما معنا و هدف میبخشد.
18. اختصاص زمان با کیفیت به یکدیگر
صرف وقت با کیفیت با یکدیگر، باعث تقویت رابطه و افزایش صمیمیت میشود. در طول این زمان، تمام توجه خود را به طرف مقابل معطوف کنید. تلفن همراه خود را خاموش کنید و از هرگونه عامل مزاحم دوری کنید. به صحبتهای طرف مقابل گوش دهید و به احساسات او همدلی نشان دهید. فعالیتهایی را انجام دهید که از آنها لذت میبرید.
19. حل تعارضات به شیوهای سازنده
تعارضات، بخشی طبیعی از هر رابطهای هستند. مهم این است که یاد بگیرید چگونه تعارضات را به شیوهای سازنده حل کنید. به جای اینکه از تعارضات فرار کنید، با آنها روبرو شوید و سعی کنید راهحلی پیدا کنید که برای هر دو طرف قابل قبول باشد. به صحبتهای طرف مقابل گوش دهید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. احساسات خود را به طور واضح و محترمانه بیان کنید. به جای سرزنش کردن و انتقاد کردن، بر روی حل مشکل تمرکز کنید. اگر نمیتوانید تعارضات خود را به تنهایی حل کنید، از یک متخصص کمک بگیرید.
20. تجدید نظر در انتظارات
برخی اوقات انتظارات غیر واقع بینانه و یا برآورده نشده ما باعث ایجاد تنش و نارضایتی در رابطه می شوند.انتظارات خود را مورد ارزیابی مجدد قرار داده و مشخص کنید تا چه اندازه این انتظارات قابل تغییر و یا تعدیل هستند.با بررسی دقیق، میتوانید دید روشن تری نسبت به خواسته های خود داشته باشید و آنها را با توانایی های طرف مقابل هماهنگ کنید.از گفتگو درباره انتظارات جدید نترسید.صحبت کردن درباره خواسته های تغییر یافته میتواند به درک متقابل کمک کند.گاهی لازم است برخی از انتظارات را به طور کامل رها کنید تا فشار از روی رابطه برداشته شود.
تغییر و تعدیل انتظارات میتواند فرصتی برای رشد و بلوغ رابطه فراهم کند.
انعطاف پذیری در برابر تغییرات رابطه، کلید حفظ سلامت و پویایی آن است.همواره این سوال را از خود بپرسید: “آیا این انتظار منصفانه است و با شرایط فعلی رابطه سازگار است؟”
21. مراجعه به مشاور در صورت نیاز
مشاوره، نشان دهنده ضعف نیست، بلکه نشان دهنده تعهد شما به رابطه است. مشاور، یک فرد بیطرف است که میتواند دیدگاههای جدیدی در مورد رابطه شما ارائه دهد. مشاوره، یک سرمایهگذاری ارزشمند در رابطه است.







گاهی اوقات پیش میاد که با وجود تمام تلاش ها باز هم رفتارهای منفی سر می زنه. یکی از تجربه های خودم این بود که وقتی کلی خسته بودم یه حرف نسنجیده زدم و فضا رو برای مدتی سرد کرد. اما بعد فهمیدم که قبل از حرف زدن باید یه نفس عمیق بکشم و چند ثانیه فکر کنم. این کار کمک زیادی به من کرد.
بعضی وقتا هم یادمون می ره که رابطه مثل باغچه هست و نیاز به مرور داره. یک دوره ای من مرتب بذار و بگذر داشته بودم و می گفتم خوب خودش درست میشه، ولی بعد فهمیدم که بعضی چیزها با بی توجهی بدتر می شن. حالا همیشه سعی می کنم زودتر سراغ حل مشکل برم.
یه چیز دیگه ای که توی روابط می تونه کمک کنه اینه که آدم گاهی رفتارهای خودش رو از بالا نگاه کنه. من یه بار دارم با خودم فکر می کردم که طرف مقابل من چه احساسی داره وقتی من این طوری رفتار می کنم. این تغییر دیدگاه خیلی کمک کرد که کمتر خطا کنم.
و نکته آخر اینکه هیچ رابطه ای بی مشکل نیست. مهم اینه که یاد بگیریم چطور با این مشکلات کنار بیاییم و ازشون عبور کنیم. گاهی یک اشتباه کوچک تبدیل به فرصتی می شه برای قوی تر شدن رابطه، البته اگر درست مدیریت بشه.
پست شما درباره بهبود روابط بسیار جامع و کاربردی بود. من به عنوان کسی که سال ها در حوزه روانشناسی ارتباطات مطالعه داشته ام، می توانم تایید کنم که بسیاری از این موارد پایه های اصلی یک رابطه سالم هستند. یکی از مهم ترین نکاتی که اشاره کردید، مسئله درک متقابل و همدلی است که متاسفانه در بسیاری از روابط نادیده گرفته می شود.
موضوع مدیریت خشم و کنترل رفتارهای تند نیز از جمله مسائل حیاتی است که کمتر به آن پرداخته می شود. در کار بالینی خود با زوج های زیادی مواجه شده ام که تنها با یادگیری تکنیک های ساده کنترل عصبانیت، تحول بزرگی در رابطه شان ایجاد کردند. این نشان می دهد که گاهی راه حل ها ساده تر از آن چیزی هستند که فکر می کنیم.
بحث بخشش و رها کردن کینه هم از جمله مواردی است که نیاز به توجه ویژه دارد. من در زندگی شخصی خودم هم تجربه کرده ام که نگه داشتن resentment چه آسیب عمیقی به رابطه می زند. تا زمانی که نتوانیم گذشته را ببخشیم، نمی توانیم آینده ای سالم بسازیم.
مسئله احترام متقابل نیز از اصول غیرقابل انکار است. متاسفانه برخی فکر می کنند به صرف صمیمیت می توانند حریم ها را نادیده بگیرند. این نگرش به تدریج اعتماد را از بین می برد. در روابطی که طرفین برای شخصیت هم ارزش قائلند، حتی اختلاف نظرها هم به شکلی محترمانه حل می شود.
نکته جالب توجه دیگر، تاکید شما بر اجتناب از مقایسه است. این رفتار مخرب مانند سم تدریجی عمل می کند و عزت نفس طرفین را تخریب می کند. در مشاوره ها بارها دیده ام که چگونه یک جمله ساده مقایسه آمیز می تواند سال ها آسیب ایجاد کند.
موضوع حفظ استقلال فردی در عین پیوند عاطفی نیز از نکات ظریف رابطه است. بسیاری نمی دانند چگونه هم با هم باشند و هم فضای رشد فردی داشته باشند. این تعادل ظریف نیاز به آگاهی و مهارت دارد که متاسفانه در فرهنگ ما کمتر آموزش داده می شود.
در پایان باید بگویم که پیشنهاد مراجعه به مشاور زمانی که نیاز است، نشان دهنده نگاه واقع بینانه شماست. گاهی یک دیدگاه حرفه ای می تواند مسیر رابطه را کاملا تغییر دهد. امیدوارم این مطالب توسط کسانی که به رشد رابطه شان اهمیت می دهند، جدی گرفته شود.